Türkiye’de 19–22 Aralık 2000 tarihleri arasında, 20 cezaevinde eş zamanlı olarak gerçekleştirilen “Hayata Dönüş Operasyonu”, devrimci tutsakların F tipi cezaevlerine karşı yürüttükleri açlık grevi ve ölüm orucu eylemlerini sona erdirmek amacıyla düzenlendiği iddia edildi. Operasyon, tarihe “faşizmin zindan katliamı” olarak geçti.
Sabaha karşı başlatılan müdahalelerde, cezaevlerinde devrimci tutsakların direncini kırmak için kimyasal gaz, ateşli silah ve yanıcı maddeler kullanıldı. Resmî verilere göre, operasyon sırasında 30 tutsak ve 2 güvenlik görevlisi hayatını kaybetti, yüzlerce devrimci tutsak ise yaralandı veya kalıcı sağlık sorunlarıyla karşılaştı.
Operasyonun ardından çok sayıda tutsak F tipi cezaevlerine sevk edildi. Bu müdahale, Türkiye cezaevi tarihinde en kanlı ve ağır katliamlardan biri olarak kayıtlara geçti.
Her yıl 19 Aralık’ta düzenlenen anmalarla, katliamda yaşamını yitiren devrimci tutsaklar anılıyor; olay, faşizmin zindanlardaki yüzü olarak hafızalarda canlılığını koruyor. İnsan hakları savunucuları ve devrimci kurumlar, bu katliamın sorumlularının adalet önünde hesap vermesi için mücadelelerini sürdürüyor.
Katliam, yalnızca cezaevlerinde yaşanan bir şiddet olayı olarak değil, Türkiye’de devrimci hareketlere ve yükselen kitle hareketlerine yönelik sistematik baskının ve devlet şiddetinin simgesi olarak da hafızalarda yer edindi. Unutmayacağız, unutturmayacağız…
