1 Mayıs’ta dünyanın bütün ülkelerinde işçi ve emekçileri hakları ve talepleri için sokaklara çıktı. Birçok ülkede enflasyon artışlarına tepkiler öne çıktı, insanca yaşanacak ücret talep edildi. Anlaşmaya yanaşmayan patronlara grev uyarıları yapıldı.
FRANSA
Fransa’da 1 Mayıs: 300 ayrı noktada yüz binler sokağa çıktı
Fransa’da 1 Mayıs yürüyüşlerine mezarda emeklilik yasasına karşı geçtiğimiz ocak ayından beri devam eden mücadele damgasını vurdu. Ülkenin 300 ayrı noktasında yüz binlerce kişi 1 Mayıs miting ve yürüyüşlerine katıldı.
Sendikalar ve öğrencilerin katılımı etkili oldu. Bir diğer dikkat çeken detay, örgütsüz halk kesimlerinin de büyük kortejler halinde alanlarda olmasıydı.
Yaklaşım yarım milyon kişinin yürüdüğü başkent Paris’te ise polis yürüyüşe daha başında müdahale etti, en az 30 kişi gözaltına alındı. Göz yaşartıcı gaz kullanan polislere gençler havai fişeklerle karşılık verdi.
Sendikalar, 3 günlük tatil sürecine denk gelmesine rağmen 1 Mayıs’ın Fransa’da güçlü bir katılımla gerçekleştiğini açıkladı. Emekçiler ve öğrenciler, emeklilik yasasının geri çekilmesini istiyor ve mücadelelerine kararlılık devam ediyor.
Grevler nedeniyle Paris’in yanı sıra Bordeaux, Marseille, Lyon, Toulouse gibi birçok şehirde havalimanı trafiğinde yüzde 25 ile 33’e varan oranlarda uçuş iptalleri oldu. Strasbourg, Toulouse, Lyon, Nantes, Mulhouse, Nice, Lille gibi 54 şehirde ise toplu taşıma çalışmadı.
İSViÇRE
Zürih’te 1 Mayıs: “Devrim feministtir, Jin Jîyan Azadî”
YAŞASIN İŞÇİLERİN-EMEKÇİLERİN BİRLİK, DAYANIŞMA VE MÜCADELE GÜNÜ 1 MAYIS!
İşçi Bayramı’nda binlerce insan daha fazla ücret, daha iyi emekli maaşı ve daha fazla eşitlik için eylemler düzenlendi. İsviçre genelinde düzenlenen yaklaşık 50 etkinlikte, sendikacılar ve politikacılar eşitsizliğe karşı mücadele ve toplumsal ilerleme çağrısında bulundu.
Organizatörlere göre 10.000 üzeri katılımcı Zürih yürüyüşünde yer aldı. 1 Mayıs komitesini bu sene yürüyüşe “Devrim feministtir, Jin Jîyan Azadî” sloganıyla İranlı kadınlara atfedildi. Komite bununla İran’daki direnişçilerle dayanışma ifade ediyor ve aynı zamanda feminist hareket için uluslararası bir perspektif gösteriyor. Feminist değişim için mücadele gereklidir. “Bu, İran’daki protestolarda tüm netliğiyle görülebilir, ancak aynı zamanda dünya çapında kadınların, transların ve non-binary insanların ayrımcılıktan arınmış bir toplum için süregelen taahhüdünde de görülebilir. Bu yıl 1 Mayıs’ta ataerkinin zulmüne karşı bir aradayız.” 1 Mayıs Komitesi Sözcüsü Lara Can.
SP ulusal meclis üyesi Tamara Funiciello, Sechseläutenplatz’da yaptığı bir konuşmada çalışma saatlerinin kısaltılması çağrısında bulundu ve işverenler birliği tarafından getirilen emeklilik yaşının 70 olmasına sert bir şekilde karşı çıktı.
Ulusal Meclis Üyesi ayrıca kadın hakları hakkında konuştu ve 14 Haziran’daki kadın grevine katılma çağrısında bulundu. “Kadınlar turtanın yarısını değil, ‘lanet olası fırının tamamını’ talep ederdi”, sözlerini ekledi.
Sendikacılar daha iyi sosyal yardımlar talep ediyor
İsviçre Sendikalar Konfederasyonu (SGB) Başkanı Pierre-Yves Maillard, Interlaken’de yaptığı konuşmada çalışma koşullarına değindi. “Satın alma gücü krizinin” daha da kötüleşeceği konusunda uyardı ve ücretlerin ayarlanması, AHV emekli maaşlarının artırılması ve sağlık sigortası primlerinin net gelirin yüzde onu ile sınırlandırılması çağrısında bulundu.
SGB baş ekonomisti Daniel Lampart, Thun’da “sosyal AHV”nin genişletilmesi çağrısında bulundu. İşverenler ise 2. sütundaki emekli maaşlarını daha da azaltmak istiyor, geçtiğimiz günlerde Parlamento’dan geçen emeklilik fonu reformuna karşı devam eden referandumla ilgili olarak söyledi.
Polis hareketi engelledi
Basel’deki gösteriye yaklaşık 1000 kişi katıldı. Polis, onaylanan gösteri yolunu, başladıktan sadece birkaç yüz metre sonra çok sayıda kafesli araç ve tazyikli su ile kapattı, onlarca göstericiyi 5 saat çemberde tuttj.
Wermuth vergi hediyelerini eleştiriyor
SP eş başkanı Cédric Wermuth, Zofingen’de 1 Mayıs’ta düzenlenen kutlamada, yaşamak için yeterli maaşlara ve onurlu bir yaşam sürmeyi mümkün kılan emekli maaşlarına ihtiyaç olduğunu söyledi. Kurumlar için daha fazla kar ve vergi indirimi yerine, daha uygun fiyatlı sağlık sigortası primleri ve kiralara da ihtiyaç duyulmaktadır.
Credit Suisse’in acil olarak kurtarılması amacıyla Wermuth, her ay veya günden güne mali hayatta kalmak için mücadele etmek zorunda kalan insanlar için hiçbir zaman olağanüstü hal yasası olmadığını söyledi.
İSPANYA
İspanya’nın dört bir yanında 70’ten fazla 1 Mayıs gösterisi düzenlenirken ücretlerin artırılması temel talebi slogan ve dövizlere yansıdı. Ülkenin büyük sendikaları UGT ve CCOO bu yıl açıklamalarında “Ücretleri arttır, fiyatları düşür, kârları paylaş” sloganı altında, “aşırı şirket kârlarına” işaret etti. İki sendikanın da liderleri işveren sendikasını 1 Mayıs’ta ücret anlaşmasına varmaya çağırdı, aksi takdirde grevler olacağı konusunda uyardı.
BULGARİSTAN
Bulgaristan’da Bağımsız Sendikalar Konfederasyonu Sofya’da bir araya geldi. “Fiyatlar artıyor, gelirler artmıyor”, “temel iş-insana yakışır ücret” talepleri öne çıktı.
ENDONEZYA
Asya’nın da birçok ülkesinde kitlesel gösteriler vardı. Endonezya’nın başkenti Cakarta’da bir araya gelen işçiler, işçilerin temel haklarını etkileyen torba yasanın ve istihdam yaratma yasasının iptali talebiyle parlamento binası yakınında yürüyüş düzenlendi.
JAPONYA
Japonya’nın başkenti Tokyo’da işçiler çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve haklarının genişletilmesi, insan hakları ve temel işçi haklarının tesisi, demokrasinin geliştirilmesi ve kalıcı barış talebini öne çıkardı.
BANGLADEŞ
Bangladeş’in başkenti Dakka’da çeşitli sendika ve sivil toplum kuruluşları üyelerinin katılımıyla gösteri düzenlendi. Tekstil cehennemi olarak bilinen Bangladeş’te kadın işçilerin kitleselliği dikkat çekti.
FİLİPİNLER
Filipinler’in başkenti Manila’da 1 Mayıs dolayısıyla bir araya işçi ve emekçiler, çalışma koşullarının iyileştirilmesi için, ücret ayrımcılığına karşı yürüyüş düzenlendi. Yürüyüşte, Filipinler Devlet Başkanı Ferdinand Marcos Jr.’ın ABD Başkanı Joe Biden ile ABD-Filipinler ittifakı, ekonomik iş birliği ve halklar arası ilişkiler konulu görüşmesi de protesto edildi.
GÜNEY KORE
Güney Kore’nin başkenti Seul’de, 1 Mayıs dolayısıyla Gwanghwamun Meydanı’nda bir araya gelen Kore Sendikaları üyeleri, Yoon Suk-yeol hükümeti tarafından yürütülen işçi haklarına karşı düzenlemelere, oldukça kitlesel bir yürüyüşle yanıt verdi.
YUNANİSTAN
1 Mayıs, Yunanistan’da bütün kentlerde ve adalarda düzenlenen kitlesel gösterilerle kutlandı. Meclis önünde yapılan konuşmada “Ya ölülerimizi saymaya ve barbarlığı devam ettiren sisteme boyun eğmeye devam edeceğiz ya da örgütlü mücadeleyi seçerek baskının, sömürünün ve barbarlığın önüne geçeceğiz. Ya hayatımızı seçeceğiz ya onların kârlarını, Ya hayatlarımızı, ya onların kârlarını seçeceğiz” denildi.
İNGİLTERE
İngiltere’de 2023 1 Mayıs’ında milyonlarca işçinin ücret artışı talebi öne çıktı. 300 bin hemşireyi kapsayan sağlık grevi 1 Mayıs’a damgasını vurdu.
Başkent Londra’daki 1 Mayıs eylemine binlerce kişi katılarak, işçi ve emekçilerin taleplerinin karşılanması talep edildi. Marx Hatıratı Kütüphanesi önünde toplanan sendikalar ve kitle örgütleri buradan Trafalgar Meydanı’na yürüdü.
Grevde olan sağlık emekçileri de parlamento karşısında bulunan St. Thomas Hastanesi önünde sabahın erken saatlerinden itibaren toplanıp taleplerini dile getirdi. Çeşitli konuşmaların olduğu gösterinin ardından yürüyüşe geçen sağlıkçılar parlamento önünden geçerek Trafalgar Meydanı’ndaki 1 Mayıs gösterisi ile birleşti.
Birçok şehirde hastaneler önünde toplanan sağlık emekçilerine halktan da destek geldi. Eylemlerde, 2 Mayıs’ta 450 bin öğretmenin gerçekleştireceği greve destek çağrıları yapıldı.
İRAN
1 Mayıs öncesi İran’da sınıf mücadelesinde öne çıkan en az 6’sı kadın 9 kişi tutuklandı. Tutuklama ve gözdağlarına rağmen işçiler fabrikalarda ve iş yerlerinde 1 Mayıs kutladı.
1 Mayıs’a bir hafta kala hakları için 84 fabrika ve işyeri greve girdi, ücretlerine yüzde 79 zam talebinde bulundu. Fabrikalarda grevler devam ederken 1 Mayıs öğretmenler, emekli işçiler tarafından da kitlesel kutlandı.
Şuş ilinde bulunan Yedi Tepe Şeker Fabrikası işçileri, farklı illerden petrol ve petrokimya işçileri fabrikalarda eylem yaptı. Yedi Tepe’de güvenlik işçileri darp etti. Qeşm Petrokimya işçileri 1 Mayıs videosu yayınlayarak “Tek kurtuluşumuz birleşmemiz” dedi, fabrikalarında 1 Mayıs kutladı.
Ahvaz, Şuş, Kerman ve Kirmanşah ilinde emekli işçiler 1 Mayıs nedeniyle bir araya geldi, “Haklarımızı mecliste değil sokakta arıyoruz” sloganıyla yürüyüş yaptı. İran’ın Senendec ilinde Senendec Kadın Hakları Grubu’ndan kadınlar işçileri ziyaret ederek 1 Mayıs bildirisi dağıttı.
ALMANYA
Almanya’da 1 Mayıs İşçi Sınıfının Uluslararası Birlik, Dayanışma ve Mücadele Günü kapsamında yapılan gösterilere yüz binlerce işçi ve emekçi katıldı.
Alman Sendikalar Birliği (DBG) tarafından bu yıl “Kesintisiz Dayanışma” (Ungebrochen solidarisch) sloganıyla düzenlenen eylemlerde hayat pahalılığına ve Ukrayna’daki savaşa dikkat çekildi.
DGB tarafından öğleden sonra yapılan yazılı açıklamaya göre 398 kent ve kasabada düzenlenen 1 Mayıs kutlamalarına toplamda yaklaşık 290 bin emekçi katıldı.
Sendika tarafından merkezi miting bu yıl Köln’de düzenlendi. En önde DGB Başkanı Yasmin Fahimi, Federal Sağlık Bakanı Karl Lauterbach ve çok sayıda bölgesel sendika başkanının olduğu kortej saat 12.00’de kent merkezindeki Heumarkt alanına doğru yürüyüşe geçti.
Bir saatlik yürüyüşün ardından yapılan mitingde konuşan Fahimi, İran’da kadınların ve Fransa’da emekçilerin verdiği mücadeleyle dayanışma içinde olduklarını söyledi. Fahimi, artan hayat pahalılığına karşı hükümeti halkı ekonomik olarak desteklemeye çağırdı.
Konuşmaların ardından bir konser verildi.
Eylemde sendikaların yanı sıra çok sayıda göçmen örgütü de yer aldı.
NORVEÇ
Norveç’in başkenti Oslo’da 1 Mayıs, soğuk ve yağmurlu havaya rağmen binlerce kişinin katılımıyla kutlandı. Yapılan konuşmalarda, grev hakkının içinin boşaltılması çabalarına tepki vardı.
HOLLANDA
Hollanda’nın başkenti Amsterdam’da 1 Mayıs, FNV sendikasının çağrısıyla çoşkulu biçimde kutlandı. Birçok milliyetten yaklaşık 5 bin işçi ve emekçi, slogan ve pankartlarla yürüyüş gerçekleştirdi. Kutlamalara grevdeki Albert Heijn işçileri de katıldı.
BOSNA HERSEK
Bosna Hersek’te sendikalar tarafından Saraybosna’da düzenlenen mitingde “Siz tatildesiniz, biz sokaktayız” pankartıyla parlamento binasına yürüyüş yapıldı. Kosova’nın başkenti Priştine’de işçiler daha iyi çalışma koşulları, yasalar ve toplu iş sözleşmeleri talep etti.
KUZEY MAKEDONYA
Kuzey Makedonya’nın başkenti Üsküp’te de işçi sendikaları, çok sayıda vatandaşın katılımıyla 1 Mayıs yürüyüşü gerçekleştirdi.
RUSYA
Rusya’nın başkenti Moskova’da, 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü kutlandı.
Rusya Komünist Partisi (KPRF) tarafından Tiyatro Meydanı’nda miting düzenlendi.
İTALYA
İtalya’nın Napoli şehrinde toplanan ülkenin en büyük işçi sendikaları CGIL, CISL ve UIL pazar alanında buluşarak bazı konuları ele aldı.
Etkinlikte tartışılan ana konular arasında iş, istihdam, ekonomik kriz ve Ukrayna’daki savaş yer aldı.
KÜBA
Akaryakıt sıkıntısının yaşandığı Küba’da 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü için düzenlenen geçit töreninin iptal edildiği belirtildi.
Başkentteki ana 1 Mayıs etkinliği iptal edilmiş olsa da işçi sendikaları birliği Başkanı Ulises Guilarte, kutlamaların yerel düzeyde okullarda ve işyerlerinde ‘tasarruf’ koşulları altında yapılmaya devam edeceğini söyledi.
Küba’da 1 Mayıs, geleneksel olarak sosyalizm ve Küba Devrimi’ni destekleyen görkemli kutlamalara sahne oluyor.
Hükümet, 2021’de yakıt ihtiyacını temin etmek amacıyla petrol üretimini arttırmasına rağmen enerji krizine çözüm bulamadı.
Hükümete göre Venezuela’dan gelen petrolün azalması ve uluslararası düzeyde ham petrol fiyatlarının artması, enerjide tasarrufu zorunla hale getirmişti.
Devlet Başkanı Miguel Díaz-Canel, Küba’nın günde 600 ton civarında yakıt tükettiğini açıklamıştı.
ROJAVA
Rojava’nın bir çok bölgesinde 1 Mayıs kutlandı
1 Mayıs Birlik, Mücadele ve Dayanışma Günü, Kuzey ve Doğu Suriye’nin 5 merkezinde binlerce kişinin katılımıyla kutlandı.
QAMIŞLO KANTONU
Qamişlo Kantonu’ndaki kutlama Tirbespiyê ilçesine bağlı Mizgeft köyünde düzenlendi. Binlerce kişinin katıldığı kutlama alanında Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın posterleri, İşçi Sendikası, TEV-DEM ve sivil toplum örgütlerinin bayraklarının yanı sıra, “Büyük emekçi Önder Abdullah Öcalan’ın 1 Mayıs’ı kutlu olsun” yazılı pankartlar açıldı.
Tüm emekçi ve halkların 1 Mayıs’ını kutlayan Kongra Star Yönetim Üyesi Hêvî Silêman, Kuzey ve Doğu Suriye’deki kadınların emeğine ve mücadelesine dikkat çekerek, kadınların mücadelelerini birleştirmesini istedi. Abdullah Öcalan’ın felsefesinin özgürlük için önemini vurgulayan Hêvî, “Zaman özgürlük zamanıdır, zaman işçilerin emeğini sömüren kapitalist politikaları yok etme zamanıdır” ifadelerini kullandı.
Cizre Bölgesi İşçi Sendikası Yöneticisi Şêro Mehemed Şero ise emekçilerin Kuzey ve Doğu Suriye Devrimi’nin temel omurgası olduğunu ve toplumu daha da geliştirebileceklerini belirtti. Hak ve özgürlüğün ortak mücadelesine dikkat çeken Şero, çalışmaları büyütme çağrı yaptı.
Şero, konuşmasını Bakurê Kurdistan halklarını seçimde oylarıyla AKP’yi yenilgiye uğratmaları çağrısında bulundu.
HESEKÊ KANTONU
Hesekê Kantonu’nda kutlama, Dirbêsiyê’nin Çolbistanê köyünde yüzlerce kişinin katılımıyla gerçekleşti. TEV-DEM tarafından düzenlenen kutlamaya siyasi parti ve sivil toplum örgütlerinin yönetici ve üyeleri katıldı.
Saygı duruşu ardından kısa bir konuşma yapan TEV-DEM Eşbaşkanı Xerîb Hiso, 1 Mayıs’ı kutladı. Bugünü mücadele ve fedakârlık günü olarak nitelendiren Xerîb Hiso, “Emekçiler dünyadaki mücadelelerini kazandı. Çünkü emekçiler toplumun kendisidir” dedi.
Abdullah Öcalan’ın ve işçilerin 1 Mayıs’ını kutlayan Hesekê İşçi Sendikası Eşbaşkanı Heyfa El Elî ise işçi sınıfının toplumun mücadeleci ve fedakâr bir parçası olduğunu vurgulayarak, bu nedenle kapitalist sistemin onları kendi çıkarları doğrultusunda kullanmak için onlara çok zulmettiğini kaydetti.
Kutlama müzik gruplarının seslendirmeleriyle ve halaylarla son buldu.
ŞEHBA
1 Mayıs kutlaması göçmenlerin yaşadığı Serdem Kampı’nda binlerce kişinin katılımıyla gerçekleştirildi. Abdullah Öcalan’ın posterlerinin açıldığı kutlamada saygı duruşunun ardından Abdullah Öcalan’ın çözümlemeleri dinlendi.
1 Mayıs’ı kutlayan Efrin-Şehba Kantonu TEV-DEM Eşbaşkanı Gulê Cehfer, işçi ve emekçilerin topluma yön verdiğini belirterek, “Rojava da gerçekleşen devrimde emekçilerin toplumun fedaileri olduğu kanıtlandı” dedi.
Bölge üzerindeki ambargoya dikkat çeken Gulê Cehfer, insani ve uluslararası örgütlere bu ambargonun kaldırılması için harekete geçmeleri çağrısında bulundu.
Kutlamalar müzik eşliğinde çekilen halaylar ile son buldu.
MINBIC
1 Mayıs kutlaması Belediye Komiteleri ve Minbic İşçi Sendikası tarafından Belediye Garajı’nda düzenlendi. Kutlamalara sivil toplum örgütleri ve siyasi partilerin yöneticileri ve üyeleri ile bölgedeki aşiretlerin önde gelenleri katıldı. Kutlamada konuşan İşçi Sendikası Eşbaşkanı Asya Elêwî, demokratik ulus sisteminin inşa edilmesinde emekçilerin önemine dikkat çekti.
İşgalci Türk devletinin, bu halkın evlatlarının büyük bedeller ödeyerek yarattığı bu sistemi yıkmaya çalıştığına dikkat çeken Asya, uluslararası örgütlere saldırılara karşı tutum göstermeleri çağrısında bulundu.
Minbic ve Kırsal Bölgeleri Demokratik Sivil Yönetimi Yasama Meclisi Eşbaşkanı Mihemed Elî El-Ebo ve Minbic Belediye Garajı Yöneticisi Ezîz Hiso, yaptıkları konuşmalarda emekçilerin mücadelesine dikkat çekti. Kutlamalar müzik eşliğinde çekilen halaylar ile son buldu.
DÊRAZOR
Dêrazor’daki kutlama ise Kent Sivil Meclisi yönetimi tarafından Sebee Kîlo (Yedi Kilo) gerçekleştirildi. Kutlamalar söylenen 1 Mayıs şarkıları eşliğinde çekilen halaylar ile kutlandı. Ayrıca kutlamalarda işçiler emeklerinden dolayı ödüllendirildi.
(ANF)
