Halepçe’ye dönük kimyasal silahla gerçekleştirdiği katliamın 37’nci yılı birçok kentte protesto edildi.
Mardin
Mardin Emek ve Demokrasi Platformu, DEM Parti, DBP ve TJA öncülüğünde anma etkinliği düzenlendi. Artuklu ilçesindeki Şakir Nuhoğlu Camii önünde toplanan kitle, “Halepçe katliamını unutmadık, unutturmayacağız” ve “Halepçe Katliamı dayê bêhna Seva tê” pankartları taşıdı. Buradan Karayolları Parkı’na kadar gerçekleştirilen yürüyüşün ardından açıklamayı okuyan DEM Parti İl Eş Başkanı Nilüfer Elik Yılmaz, “Halepçe Katliamı insanlık suçu olarak kabul edilene kadar mücadelemize devam edeceğiz” dedi.
Ardından konuşan DEM Parti Milletvekili Kamuran Tanhan da, Halepçe Katliamı’nın üzerinden geçen 37 yılda katliamların devam ettiğini belirtti. Tanhan, “Dün Saddam, yakın zamanda Esad, bugün Ahmed El-Şara. Halklara dönük katliamlar devam ediyor. Bu katliamlara karşı mücadele etmeye devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.
Van
Van Emek ve Demokrasi Platformu, kent merkezindeki Şekerbank önünde açıklama yaptı. “Komkujiya Helepçê ji bîr neke” pankartının taşındığı açıklamaya, sivil toplum örgütü temsilcilerinin yanı sıra çok sayıda kişi katıldı. Açıklamayı okuyan Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) Wan Şubeler Platformu Dönem Sözcüsü Figen Çolakoğlu, binlerce insanın yaşam hakkının ihlal edildiği Halepçe Katliamı’nın 37’nci, Beyazıt Katliamı’nın ise 47’nci yıldönümü olduğunu hatırlatarak, yaşamını yitirenleri andı. Suriye’de Alevi, Şii, Arap ve Kürtlere yönelik saldırılara değinen Çolakoğlu, “Savaşın kazananı, barışın kaybedeni olmaz” diyerek, barış mücadelesine devam edeceklerini vurguladı.
Adana
Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Adana İl Örgütü, İnönü Parkı’nda açıklama gerçekleştirdi. “Halepçe Katliamı’nı unutmuyor, unutturmuyoruz” pankartının taşındığı açıklamaya, siyasi parti, sivil toplum örgütleri temsilcileri katıldı. Açıklamanın Kürtçesini İl Eş Başkanı Helin Kaya, Türkçesini ise İl Eşbaşkanı Seyfettin Aydemir okudu.
Halepçe ve Beyazıt katliamlarında yaşamını yitirenlerin anıldığı açıklamada, “Toplu katliam ve imha girişimleri karşısında Kürtler bugün de her koşulda barış ve demokratik toplum taleplerini yaşamsallaştırma mücadelesini sürdürüyor. Halepçe Katliamı’nın failleri insanlık tarihinde lanetlenirken Ortadoğu’da halkların barış içinde bir arada yaşamasının imkanlarını yaratan Kürtler bütün ezilen halklara umut olmaya devam etmektedir. 21 Mart Gazi, 16 Mart Halepçe ve Beyazıt katliamlarını bir kez daha lanetliyoruz. Geçmişiyle hesaplaşmayan toplumların, demokrasiyi inşa edemeyeceklerini bilerek, tarihin karanlık sayfalarının aydınlatılması mücadelesini her yerde ve her dönemde sürdüreceğimizi bir kez daha vurguluyoruz. Coğrafyamızda işlenen katliamların hesabını sormak için katliamcı zihniyetlere karşı mücadelemizi kesintisiz olarak sürdüreceğimizin sözünü bir kez daha veriyoruz” ifadeleri kullanıldı.
Hatay
İHD Hatay Şubesi, dernek önünde açıklama yaptı. Burada konuşan Şube Eş Başkanı Mürsel Tonguç Salmanoğlu, “Halepçe Soykırımı’nı unutmuyoruz. Soykırım suçu insanlığa karşı işlenmiş bir suçtur. Halepçe Soykırımı kurbanları için adalet talebimiz sürüyor. İHD, tüzüğündeki ilkesel tutumu nedeniyle nerede ve ne zaman yapılırsa yapılsın soykırıma karşı olduğundan Türkiye’nin Kürt Soykırımı’nı tanıması için mücadelesini sürdürecektir” diye belirtti.
Muş
DEM Parti ve DBP Muş il örgütleri de, açıklama ve sinevizyon gösterimiyle katliamda yaşamını yitirenleri andı. DEM Parti önünde yapılan açıklamada, “Halepçe katliamını unutmadık unutmayacağız” pankartı taşındı. Açıklamayı okuyan DBP Muş İl Eş Başkanı Umut Yılmaz, “Halepçe Katliamı’nı asla unutmayacağız. Katliam uluslararası mecrada ‘Kürt katliamı’ olarak kabul edilene kadar mücadelemiz sürecektir” dedi.
Daha sonra konuşan DEM Parti Mûş Milletvekili Sümeyye Boz, şunları belirtti:
Halepçe insanlığa karşı işlenmiş bir insanlık suçudur. Artık çocukların elma kokusundan ölmediği, toplumların özgür, demokratik ve barış içerisinde yaşayacağı bir yaşamın inşa edilmesi gerekiyor.
Daha sonra DEM Parti Muş İl Örgütü’ne geçen kitle, Halepçe Katliamı’na dair hazırlanan sinevizyonu izledi.
Hakkari
DEM Parti Yüksekova İlçe Örgütü’nün, Zagros İş Merkezi önünde yaptığı açıklamaya, Barış Anneleri Meclisi üyeleri, Yüksekova Belediye eş başkanları, Hakkari Barosu Başkanı, ÖHD, İHD ve yanı sıra çok sayıda kişi ve kurum katıldı. Açıklamayı okuyan DEM Parti yöneticisi Resul Temel, “Bugün bile Kürtler soykırımdan geçiyor, katlediliyor. Sadece Halepçe ile kalmadılar, Zilan, Dêrsim, Roboski… Kürt halkı birçok katliamdan geçti. Bu saldırıları bir kez daha kınıyoruz” dedi.
Şırnak
Şırnak’ın Cizre ilçesinde katliamın yıldönümü yürüyüşle protesto edildi. Yürüyüşe, DEM Parti Şırnak Milletvekili Mehmet Zeki İrmez, DEM Parti, DBP yöneticileri, belediye eş başkanları, Özgür Kadın Hareketi (Tevgera Jinên Azad-TJA), sivil toplum örgütleri temsilcileri ile çok sayıda yurttaş katıldı. DEM Parti ilçe binasından Dörtyol Meydanı’na kadar gerçekleştirilen yürüyüşte, “Em komkujiya Helebçe şermezar û nalet dikin” pankartı taşındı. Yürüyüşün ardından açıklamayı yapan DEM Parti Cizre İlçe Eş Başkanı Yılmaz Sanrı, “Halepçe yalnızca bir şehir ismi değil. Halepçe aynı zamanda acının sembolüdür. Kürt halkına karşı yapılan bu vahşice saldırı, büyük bir zulüm olarak hafızalarda yerini almıştır ve unutulmayacaktır” dedi.
Ardından konuşan DEM Parti Şırnak Milletvekili Mehmet Zeki İrmez de, şunları belirtti:
Hiç bir zaman unutmayacağız. O gün birçok diktatör ve devlet yapılan bu katliamı alkışlarla karşıladı. Bizler o diktatörleri ve devletleri de unutmayacağız. Büyük bir acıydı Kürtler için fakat Kürtler her daim katliamlara karşı mücadele etmiştir. Onuruna ve kimliğine her daim sahip çıkmıştır. Bu tür katliamların yaşanmaması için bir olmalı ve ittifakı kurmalıyız.
Urfa
Urfa Emek ve Demokrasi Platformu’nun Topçu Meydanı’nda gerçekleştirdiği açıklamaya, platform birleşenlerinin yanı sıra DEM Parti Urfa Milletvekili Ferit Şenyaşar, Barış Anneleri Meclisi üyeleri ve çok sayıda kişi katıldı. Açıklamada konuşan Platformun Dönem Sözcüsü Derya Bulgur, katliama dair bilgi vererek, Türkiye’nin katliamı soykırım olarak tanıması çağrısında bulundu. DEM Parti Urfaa Milletvekili Ferit Şenyaşar da, aradan bin yıl geçse de katliamı unutmayacaklarını vurguladı.
Diyarbakır
Diyarbakır Emek ve Demokrasi Palatformu, Halepçe Katliamı’nın yıldönümünde Şêx Seîd/Dağkapı Meydanı’nda açıklama yaptı. “Helebçe nayê jibîrkirin/ Halepçeyi unutmayacağız” yazılı pankartın ardından yapılan anma, yaşamını yitirenler anısına saygı duruşu ile başladı. Platform adına açıklamayı yapan Mehmet Oktay, 37 yıl önce gerçekleşen katliamı kınayarak, kimyasal kullanımının sonlandırılması gerektiğini ifade etti. Oktay, “Halepçe katliamı unutulacak bir acı değildir. Bundan ders çıkarılmalıdır. Halepçe katliamını unutmadık, unutmayacağız” diye konuştu.
DBP İl Eş Başkanı Sultan Yaray ise 37 yıl değil 370 yıl geçse de katliamı unutmayacaklarını söyledi. Kürdistan’da her zaman Kürtlerin katledildiğini belirten Sultan Yaray, “Kürtler artık bu katliamları kabul etmiyor. 27 Şubat’ta Sayın Öcalan’ın çağrısı gerçekleşti. Bu çağrı aynı zamanda bu katliamları da sonlandırır. Artık Kürtlere barış elini uzatın. Saddam’ın akıbetini gördünüz. Sonucu bir kanalizasyon içinde hepiniz gördünüz. O yüzden bu 100 yıl barışın yüzyılı olsun diyoruz” diye konuştu.
Batman
Batman’da DEM Parti binası önünde bir araya gelen kitle, Halepçe Katliamı’nı protesto etmek amacıyla Gülistan Caddesi’ne kadar yürüyüş düzenledi. “Komkujiya Halepçe sûcê mîrovahiyê ye, em şermezar dikin, dayê bêhna sêva tê” pankartının açıldığı yürüyüş Gülistan Caddesi’nde sona ererken “Halepçeyi unutma, unuturma” sloganı atıldı. Barış Anneleri Meclisi, TJA, Batman Emek ve Demokrasi Platformu, DBP, DEM Parti il örgütlerinin katıldığı açıklamada DEM Parti Batman İl Eş Başkanı Mustafa Mesut Tekik, Kürt inkarını esas alan Baas rejiminin soykırım planını devreye koyduğunu ve Halepçe Katliamı ile Kürt halkının yok edilmeye çalışıldığını söyledi.
Antalya
Antalya Emek ve Demokrasi Güçleri, Attalos Meydanı’nda açıklama yaptı. Açıklamayı okuyan DEM Parti Antalya İl Eş Başkanı Selami Özyaşar, “Beyazıt, Halepçe, Gazi ve Suriye katliamlarında, bugüne kadar yaşadığımız tüm katliamlarda hayatını kaybedenleri saygıyla anarken tekrar altını çiziyoruz; yeni katliamların yaşanmasını engelleyebilecek tek şey demokrasinin, adaletin, barışın ve kardeşliğin hakim olduğu, hiçbir ayrım gözetmeksizin herkesin eşit yurttaş olarak kabul edildiği, farklılıklarımızın zenginlik olarak görüldüğü bir ülke ve dünya mücadelesini yılmadan, usanmadan sürdürmekten geçmemektir. Bunun için halkların birlikte yaşama umudunu yok etmeye çalışanlara karşı birbirimize daha fazla kenetlenmeye devam edeceğiz” diye belirtti.
Halepçe’de ne olmuştu?
İran ve Irak arasında yıllar boyu süren savaşın son yıllarında, İran’ın başlattığı Zafer-7 Harekatı Celal Talabani liderliğindeki Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin de desteğini alarak Halepçe kasabasında isyana dönüştü. İsyan üzerine Saddam Hüseyin’in emri, ‘Kimyasal Ali’ olarak bilinen Kuzey Cephesi Komutanı Ali Hasan al-Majid al-Tikriti’nin komutasında halkın üzerine zehirli gaz bombaları kullanıldı. 16 Mart 1988’de gerçekleştirilen bombardıman sonucunda resmi sayılara göre 5 binden fazla insan öldü, 7 binden fazla insan yaralandı. 19 Ağustos 1988’de Irak ve İran arasında gerçekleştirilen ateşkesin ardından Halepçe’yi yeniden alan Irak ordusu, bu dönemde de 200 kişiyi öldürdü.
Zehirli gaz kullanımı nedeniyle bölgede yapılan araştırmalarda, Halepçe’de engelli doğum oranının Hiroşima ve Nagazaki’nin 4-5 katı olduğu ifade edildi.
Saldırının bir numaralı sorumlusu Saddam Hüseyin, Halepçe’de Kürtlere karşı soykırım, Duceyil’de katliam yaptığı suçlamalarıyla yargılanarak 5 Kasım 2006’da idam edildi. Bir diğer sorumlu, Saddam Hüseyin’in kuzeni Ali Hasan al-Majid de 25 Ocak 2010’da idam edildi.
Ancak ne silah ticaretine yön verenler, ne ordunun diğer görevlileri, ne de Kürt halkı üzerinde kirli savaş politikalarını uygulayanlar yargılanabildi.
